برای یافتن سفر بر اساس علایق و نیازهای خود

راهنمای سفر در ایران برای همه

گام به گام سفر به شوشتر با فایل GPS

شما همیشه نیاز به راهنما یا خرید تور ندارید. با این برنامه ی دقیق، تورلیدر خود در سفر به شوشتر باشید.

چرا باید به شوشتر سفر کرد؟

 

– شوشتر دارای تاریخ و تمدنی کهن است بطوری که نخستین سکونت گاه انسانی در ایران با ده هزار سال قدمت شوشتر بوده است.

– شوشتر تا ابتدای دوره پهلوی مهمترین شهر جلگه خوزستان و مرکز استان خوزستان بوده‌ است.

– شوشتر به تنهایی ۱۳ میراث جهانی ثبت شده در فهرست یونسکو را در دل خود جای داده است و از این بابت در ایران کم نظیر است.

– شوشتر به عنوان پایتخت سازه‌های آبی جهان شناخته می‌شود و دیدن آسیابهای آبی شوشتر را هیچ ایرانی نباید در زندگی خود از دست بدهد.

– بزرگترین رودخانه ایران یعنی کارون از میان شوشتر عبور می کند و بزرگترین نهرهای دست کند باستانی ایران شامل داریون و گرگر در شوشتر از کارون منشعب شده اند.

– مردم شوشتر به دلیل حضور اقوام لر و عرب، دارای زبان ،لهجه و فرهنگ خاصی هستند و گویش شوشتری به فضای شهر جذابیت ویژه ای داده است.

– برخی از مهمترین بندهای تاریخی و باستانی ایران مانند بند گرگر، بند میزان، بند شادروان، بند خاک، بند لشکر، بند ماهی بازان، بند شرابدار و بند برج عیار در شوشتر قرار دارند.

– شوشتر دارای هتل های سنتی، مراکز اقامتی و رستورانهای با کیفیت برای گردشگران است و امکانات مطلوبی دارد.

– برخی از اماکن مذهبی محبوب مانند مقام صاحب الزمان و امامزاده عبدالله در شوشتر قرار دارند و این شهر از دیرباز به دارالمومنین معروف بوده است.

– در حالی که در زمستان هوای بیشتر مناطق داخلی ایران به شدت سرد است شوشتر دارای هوای معتدل و مناسب برای سفر می باشد.

 

آنچه پیش از تصمیم سفر به شوشتر باید حتما بدانید

شوشتر کجاست؟

شوشتر شهری تاریخی در شمال استان خوزستان در جنوب غربی ایران است و در نزدیکی شهرهایی چون دزفول، مسجد سلیمان، شوش و اهواز قرار دارد.

محبوبیت گردشگری شوشتر در چیست؟

آثار تاریخی ثبت شده در یونسکو از جمله آسیابهای آبی، رودخانه کارون و اماکن مذهبی

بهترین جاهای دیدنی شوشتر کجاست؟

آسیابهای آبی شوشتر، بند میزان شوشتر، مقام صاحب الزمان شوشتر، پل بند شادروان، امامزاده عبدالله و بند لشکر

نوع برنامه سفر به شوشتر چیست؟

این یک برنامه گردشگری شهری و گردشگری تاریخی است.

آسیابهای آبی شوشتر, Shushtar Water Mills
آسیابهای آبی شوشتر, Shushtar Water Mills

درجه سختی سفر به شوشتر چقدر است؟

آسان و مناسب برای تمام افراد تندرست با توانایی پیاده روی های کوتاه از 500 متر تا پنج کیلومتر در مسیرهای نسبتا هموار یا محوطه های تاریخی

فاصله تهران و اهواز تا شوشتر با ماشین چقدر است؟

فاصله زمانی تهران تا شوشتر از مسیر اراک، خرم آباد و دزفول با ماشین سواری حدود 8.5 ساعت است. این مسیر تقریبا 710 کیلومتر است.

فاصله زمانی اهواز تا شوشتر از مسیر ملاثانی با ماشین سواری حدود 1.5 ساعت است. این مسیر تقریبا 100 کیلومتر است.

مسیر جاده دسترسی و راههای رفتن به شوشتر چطور است؟

شوشتر در جنوب غربی ایران واقع شده است و دارای جاده های آسفالت مناسب به سمت اهواز، دزفول، شوش و مسجد سلیمان است. تمام جاده های منتهی به شوشتر آسفالت و با کیفیت قابل قبول هستند.

نزدیک ترین و بهترین راه رفتن به شوشتر از طرف تهران، جاده اراک و خرم آباد است که بخش قابل توجهی از آن بزرگراه است.

نزدیک ترین و بهترین راه رفتن به شوشتر از طرف اهواز نیز جاده ملاثانی است که دارای دو باند و با کیفیت است.

بهترین زمان و فصل سفر به شوشتر چه موقع است؟

تنها فصول سرد برای سفر به شوشتر مناسب هستند. پاییز و بخصوص زمستان بهترین زمان هستند. آب و هوای شوشتر در اوایل بهار نیز هنوز قابل تحمل است. گرمای تابستان شوشتر طاقت فرساست.

پل بند شادروان, Shadorvan Bridje
پل بند شادروان, Shadorvan Bridje

 

آنچه برای برنامه ریزی اولیه و کلی سفر به شوشتر باید بدانید

بهترین رستوران های شوشتر کجاست؟

شوشتر دارای دهها رستوران است که تبلیغات اینترنتی برخی از آنها همه جا را پر کرده است اما برنامه های سفر aminmana غیر انتفاعی هستند. سایت معتبر لونلی پلنت رستوران مستوفی که در محل خانه تاریخی و موزه مستوفی قرار دارد را بهترین محل برای صرف غذا در شوشتر معرفی کرده است.

کاربران گوگل هم علاوه بر رستوران مستوفی که بالاترین امتیاز را در میان رستوران های شوشتر دریافت کرده است به رستوران سنتی لشکر که کنار بند تاریخی لشکر و در حاشیه نهر داریون قرار دارد نیز امتیاز بالایی داده اند. بنابراین دو رستوران مستوفی و لشکر برای گردشگران پیشنهاد می شوند و می توان به آنها اطمینان کرد.

بهترین جا و مکان برای چادر زدن یا محل اقامت در شوشتر کجاست؟

برای محل اقامت، سایتهای تریپ ادوایزر و لونلی پلنت هتل های محبوب در شوشتر را معرفی کرده اند. علاوه بر هتل ها و مهمان پذیرها امکان کرایه سوئیت، آپارتمان و خانه محلی با کیفیت و قیمتهای مناسب تر و از طرق مختلف نیز فراهم است.

امکان چادر زدن و کمپینگ در پارک بعثت شوشتر که در شرق نهر داریون در خیابان علامه شوشتری قرار دارد فراهم است. پس از آن پارک داریون که روبروی پل شادروان قرار دارد نیز گاهی توسط مسافران استفاده می شود. محوطه امامزاده عبدالله شوشتر در این میان بیشتر توصیه می شود زیرا می توانید از امکانات مجموعه امامزاده عبدالله مانند سرویس بهداشتی نیز استفاده نمایید.

وسایل و لوازم ضروری برای سفر به شوشتر چیست؟

کوله پشتی و کفش پیاده روی راحت ، عینک آفتابی و کلاه نقاب دار برای روزهای آفتابی ، لباس گرم برای فصول سرد ، دوربین عکاسی ، دارو و لوازم شخصی ، بطری آب و تننقلات

یک پکیج ویژه و بهترین برنامه پیشنهادی امین مانا برای این سفر

با برنامه امین مانا در سفر به شوشتر چه جاذبه ها و مسیرهایی را می توانید ببینید؟ 

شهر شوشتر – پل حاج خدایی – مسجد جامع شوشتر – بازار شوشتر – بافت تاریخی شوشتر – کاروانسرای افضل – خانه تاریخی هتل طبیب – خانه تاریخی هتل افضل – بقعه عبدالله بانو – خانه تاریخی هتل سرابی – خانه مرعشی و منظره آسیابهای آبی از خانه مرعشی – آسیابهای آبی شوشتر – بند گرگر – بند میزان شوشتر – رودخانه کارون – برج کلاه فرنگی – نهر گرگر – اسکله قایقرانی تنگ عقیلی – مسیر قایقرانی تنگ عقیلی – بقعه سید محمد گلابی – بقعه شیخ شوشتری – مقام صاحب الزمان شوشتر – چشمه سوزنگر – قدمگاه خضرنبی – باغ خان بالا و باغ خان پایین در حاشیه رودخانه گرگر – بقعه براء بن مالک – مسجد شاه صفی – قلعه سلاسل – پل بند شادروان – رستوران خانه تاریخی مستوفی – موزه مستوفی – مسجد مستوفی – پارک هرمزان – پارک جزیره – نهر داریون – بند خاک – بند لشکر – رستوران سنتی بند لشکر – مسیر بند ماهی بازان – بند ماهی بازان – امامزاده عبدالله – پارک امامزاده عبدالله – بند شرابدار – بند برج عیار

چرا این برنامه بهترین برنامه ریزی برای شوشتر و حتی ارزان ترین تور شوشتر است؟

برای طراحی و ارائه این برنامه، از منابع متعدد و معتبر مانند سایت سازمان نقشه برداری، لونلی پلنت، تریپ ادوایزر و دهها تراک GPS از سایتهایی مانند Wikiloc استفاده شده است.

جاذبه های گردشگری هر منطقه و مسیرهای دارای جذابیت بیشتر برای پیاده روی در شهر، روستا و یا طبیعت، تعیین شده اند. همراه با تراک GPS(قابل استفاده روی گوشی)، یک برنامه ی دقیق که دارای زمان بندی و اولویت بندی جاذبه ها است در دسترس شماست. بنابراین، زمان را تلف نمی کنید و مجری یک تور خوب و ارزان برای خود خواهید بود. برای اطلاع بیشتر از چگونگی طراحی مسیر سفر در این سایت درباره aminmana را ببینید.

بر اساس نیازها، شرایط و فرصتی که دارید، ما حتی می توانیم برنامه ی سفر دلخواه شما را با برنامه ریزی سفارشی نیز آماده کنیم و یک برنامه، جدول، نقشه و فایل GPS اختصاصی تهیه نماییم تا بتوانید سفر خود را بی نقص انجام دهید. برنامه ریزی اختصاصی سفر را ببینید.

آسیابهای آبی شوشتر, Shushtar Water Mills
آسیابهای آبی شوشتر, Shushtar Water Mills

بهترین برنامه سفر به شوشتر چند روزه است؟

یک برنامه یک روزه برای شهر شوشتر مناسب و کافی است. برنامه aminmana نیز یک برنامه یک روزه است اما برای فرصت محدود نیم روزه و فرصت دو روزه و سه روزه نیز انعطاف پذیر است زیرا شوشتر شهری با جاذبه های متعدد و بافت تاریخی جذاب است.

بهترین برنامه ریزی سفر به شوشتر برای مکان های دیدنی چیست؟

برای دیدن جاذبه های گردشگری شوشتر به دلیل اهمیت تاریخی شهر و پراکندگی آثار به وسیله نقلیه نیاز هست. معمولا در بیشتر ماهها گرمای هوا اجازه نمی دهد برای روز پیاده روی طولانی انجام دهید و اینها کمی برنامه ریزی را مشکل می کنند.

اگر برای اولین بار به شوشتر سفر می کنید و فرصت بسیار محدودی دارید شاخص ترین جاذبه های توریستی و اصیل آن را از دست ندهید. شهرت شوشتر به آسیابهای آبی و سپس مجموعه ای از بندها و تاسیسات آبی تاریخی است. از آسیابهای آبی دیدن کنید و بر حسب فرصتی که دارید می توانید بند میزان، بند شادروان و بند لشگر را نیز ببینید تا حتی با سفر نیم روزه به شوشتر نیز بتوانید یک برداشت خوب از شوشتر داشته باشید.

شوشتر یکی از مهمترین شهرهای تاریخی ایران است و پیشنهاد می شود بیش از نیم روز برای شوشتر فرصت بگذارید. برای سفر یک روزه به شوشتر، دیدن قلعه سلاسل و آثار مذهبی چون مسجد جامع شوشتر، بقعه شیخ شوشتری و امامزاده عبدالله را به برنامه خود اضافه نمایید. بهترین زمان برای دیدن بازار شوشتر عصر تا پاسی از شب است و این ویژگی شهرهای گرمسیری خوزستان است. خانه های تاریخی اطراف بازار و بافت قدیمی شوشتر را نیز تا حد امکان در برنامه قرار دهید. به این ترتیب با چینش و زمان بندی مناسب می توانید کمترین اتلاف انرژی و زمان را در طول برنامه داشته باشید.

برای سفر دو روزه به شوشتر که پیشنهاد ما برای علاقمندان آثار تاریخی و مذهبی است از تمام جاذبه های شهر طبق جدول برنامه به ترتیب یا به نحوی که فرصت می کنید دیدن کنید.

برای سفر سه روزه به شوشتر می توانید با قایق از مسیر طبیعت گردی تنگ عقیلی نیز دیدن کنید. بند ماهی بازان نیز زمان قابل توجهی نیاز دارد که در برنامه سه روزه اماکن اجرا به راحتی وجود دارد. تاریخ شوشتر به قدری غنی است که حتی می توانید زمان بیشتری را در هریک از جاذبه ها صرف نمایید.

بازار شوشتر, Shooshtar Bazaar
بازار شوشتر, Shooshtar Bazaar

نقشه مسیر

به ترتیب حروف لاتین و طبق جدول، برنامه را شروع و اجرا کنید.

 

حضور در برنامه های طبیعت گردی و کوهنوردی نیازمند داشتن تجربه، دانش و مربی متخصص است.
امین مانا مسئولیتی در قبال حوادث ناشی از عدم رعایت ایمنی ندارد و مسیریابی دقیق برای جلوگیری از حوادث یا اتلاف زمان و کمک به تورلیدرها و عموم مردم تنها هدف ماست. 

برنامه سفر به ترتیب نقاط از شروع تا پایان

بر اساس فرصت، سلیقه و شرایطی که دارید می توانید هر جاذبه یا مسیری را از برنامه خود حذف کنید.

 

شروع کنید از

A- ترمینال اتوبوس شوشتر

پیاده یا با وسیله نقلیه (400 متر) بروید به

B- ابتدای مسیر پل حاج خدایی

با وسیله نقلیه (1.5 کیلومتر) بروید به

C- مسجد جامع شوشتر

پیاده یا با وسیله نقلیه (250 متر) بروید به

D- بازار شوشتر

پیاده یا با وسیله نقلیه (400 متر) بروید به

E- ابتدای مسیر کاروانسرای افضل و خانه های تاریخی

پیاده یا با وسیله نقلیه (500 متر) بروید به

F- ابتدای مسیر بقعه عبدالله بانو و خانه سرابی

پیاده یا با وسیله نقلیه (100 متر) بروید به

G- ابتدای مسیر خانه مرعشی

پیاده (50 متر) بروید به

H- آسیابهای آبی شوشتر و بند گرگر

با وسیله نقلیه (1 کیلومتر) بروید به

I,J- بند میزان شوشتر، برج کلاه فرنگی و اسکله قایقرانی

پیاده یا با وسیله نقلیه (150 متر) بروید به

K- بقعه سید محمد گلابی

پیاده یا با وسیله نقلیه (200 متر) بروید به

L- بقعه شیخ شوشتری

با وسیله نقلیه (1 کیلومتر) بروید به

M- مقام صاحب الزمان

با وسیله نقلیه (500 متر) بروید به

N- ابتدای مسیر چشمه سوزنگر

با وسیله نقلیه (1.8 کیلومتر) بروید به

O- قدمگاه خضرنبی

با وسیله نقلیه (1.5 کیلومتر) بروید به

P- باغ خان بالا و باغ خان پایین در حاشیه رودخانه گرگر

با وسیله نقلیه (1.7 کیلومتر) بروید به

Q- بقعه براء بن مالک

پیاده یا با وسیله نقلیه (150 متر) بروید به

R- ابتدای مسیر قلعه سلاسل

پیاده یا با وسیله نقلیه (150 متر) بروید به

S,T- ابتدای مسیر پل شادروان، رستوران و موزه مستوفی

با وسیله نقلیه (2 کیلومتر) بروید به

U- نهر داریون و بند خاک

با وسیله نقلیه (350 متر) بروید به

V- بند لشکر و رستوران سنتی بند لشکر

با وسیله نقلیه (300 متر) بروید به

W- ابتدای جاده اهواز و مسیر بند ماهی بازان

با وسیله نقلیه (600 متر) بروید به

X- ابتدای مسیر امامزاده عبدالله

با وسیله نقلیه (400 متر) بروید به

Y- ابتدای مسیر بند شرابدار

با وسیله نقلیه (400 متر) بروید به

Z- ابتدای مسیر بند برج عیار

 

این برنامه، نقشه و فایل GPS(ثبت شده در گوگل)، یک پکیج ویژه و پیش نویس اجرای تور شوشتر برای یک تورلیدر است. استفاده از این اطلاعات در سایتهای گردشگری بدون پیوند مطلب به امین مانا یا ذکر منبع پیگرد قانونی دارد.

نکات مهم و کلیدی حین گردش در این مسیر از شروع تا پایان

 

شروع کنید از ترمینال اتوبوس شوشتر ( طبق جدول و فایل تراک جی پی اس GPS مسیریابی )

– ترمینال اتوبوس شوشتر در غرب شهر محل مناسبی برای شروع برنامه شوشتر گردی و در صورت نیاز کرایه تاکسی است.

– پل حاج خدایی بسیار به ترمینال اتوبوس شوشتر نزدیک است و با وجودی که در میان آثار تاریخی شوشتر اهمیت کمی دارد علاقمندان آثار تاریخی به شرطی که دست کم دو روز فرصت در شوشتر داشته باشند می توانند با حدود 100 متر پیاده روی از خیابان اصلی آن را نیز ببینند. پل حاج خدایی یک پل تک دهانه آجری است که توسط یکی از مالکین بزرگ شوشتر در زمان پهلوی دوم بر روی نهر داریون ساخته شده است.

– دومین جاذبه گردشگری در این مسیر مسجد جامع شوشتر است که مابین بازار و ترمینال اتوبوس شوشتر و در قلب بافت قدیمی شوشتر قرار دارد. حتی می توانید با حدود 500 متر پیاده روی از ترمینال وارد خیابان مسجد جامع شوید و خود را به مسجد جامع شوشتر برسانید.  مسجد جامع شوشتر یکی از قدیمی ترین و با ارزش ترین مساجد ایران است که مقارن با زمان امام حسن عسگری امام یازدهم شیعیان و به سال 254 هجری قمری ساخته شده است و حتی کتیبه ای از زمان خلفای عباسی نیز در آن وجود دارد. مسجد جامع شوشتر با آجر کاری ها، تزئینات و گچبری های زیبا دارای 54  ستون و معماری رومی است.

کاروانسرای افضل, Afzal Caravanserai
کاروانسرای افضل, Afzal Caravanserai

– به مسیر خود در خیابان مسجد جامع ادامه دهید تا به خیابان طالقانی و بازار شوشتر برسید. بازار شوشتر با قدمت قاجاری بخصوص شبها که هوا خنک تر می شود از رونق زیادی برخوردار است. بخشهایی از بازار شوشتر مسقف است. حتی قسمتهایی از پیاده رو ها در خیابان نیز برای در امان بودن مردم از تابش آفتاب مسقف است.

کاروانسرای افضل, Afzal Caravanserai
کاروانسرای افضل, Afzal Caravanserai

– از چهار راه امام عبور کنید و به مسیر خود در بازار به سمت میدان 17 شهریور ادامه دهید. وارد کوچه سنگفرش شوید تا از سه بنای تاریخی شامل کاروانسرای افضل، خانه افضل و خانه طبیب دیدن کنید.

– کاروانسرای افضل با حدود 1000 متر مساحت در دوره قاجاریه ساخته شده است. کاروانسرای افضل در زمان قاجار مرکز تجارت غله در شوشتر بوده است. اما امروزه تبدیل به مرکزی برای نمایش و فروش صنایع‌ دستی استان خوزستان شامل معرق، منبت، محصولات حصیری و … شده است. تزئینات و آجر کاری های کاروانسرای افضل بر جذابیت آن افزوده است.

خانه افضل, Afzal House
خانه افضل, Afzal House

– سرای افضل یک خانه قاجاری است که روبروی کاروانسرای افضل قرار دارد و تبدیل به اقامتگاه سنتی شده است. دورتادور حیاط زیبای خانه تاریخی افضل را اتاقهای آراسته با نمای آجری احاطه کرده است. خانه تاریخی طبیب نیز با زیبایی مشابه خانه افضل در همین محل قرار دارد. خانه طبیب نیز تبدیل به اقامتگاه شده است. حتی اگر قصد اقامت در این خانه های تاریخی را ندارید می توانید از آنها دیدن کنید.

خانه طبیب, Tabib House
خانه طبیب, Tabib House

– بعد از میدان 17 شهریور وارد خیابان عبدالله بانو شده و به سمت بقعه عبدالله بانو بروید. عبدالله بانو یکی از فرزندان امام حسين و همسر ایرانی اش شهربانو است. قدمت ساختمان بقعه مربوط به قرن دهم هجري است. در گذشته موقوفات مجموعه عبدالله بانو دارای بخشهای زیادی بوده است که برای ساخت خیابان توسط شهرداری تخریب شده است. اكنون اتاق اصلي بقعه و بخشي از كاروانسرا سالم مانده و در بر خيابان قرار گرفته است.

خانه سرابی, Sarabi House
خانه سرابی, Sarabi House

– اقامتگاه سنتی خانه تاریخی سرابی نیز در کوچه کنار بقعه عبدالله بانو قرار دارد و یکی از معتبر ترین اقامتگاههای شوشتر محسوب می شود. وجود یک نخل در حیاط این خانه قاجاری که تزئینات آجری زیبایی دارد نیز بر جذابیت آن افزوده است.

– به خیابان اصلی بازگردید و قبل از دیدن آسیابهای آبی شوشتر از خانه قاجاری مرعشی در کوچه قبل از پل دیدن کنید. خانه مرعشی به زیبایی بازسازی شده است و شهرت آن بیشتر به این دلیل است که بهترین مناظر از آسیابهای آبی شوشتر را از این خانه می توان تماشا کرد. معماری قاجاری خانه مرعشی بسیار ویژه و خاص است. در حال حاضر خانه مرعشی کاربری اداری دارد بنابراین تنها در ساعات اداری امکان دیدن بخشی از خانه مرعشی وجود دارد. با این وجود دیدن منظره آبشارها و آسیابهای شوشتر ارزش آمدن تا خانه مرعشی را دارد.

آسیابهای آبی شوشتر, Shushtar Water Mills
آسیابهای آبی شوشتر, Shushtar Water Mills

– مهمترین و با ارزش ترین جاذبه تاریخی شوشتر که در یونسکو نیز ثبت شده است آسیابهای آبی هستند. ورودی مجموعه درست قبل از پل خیابان شریعتی و در جنوب پل بند گرگر واقع است. می توانید آبشارها را تقریباً به خوبی از روی پل خیابان شریعتی ببینید. اما بهتر است این پدیده باستانی را از نزدیک نیز ببینید. وجود آبشارهای زیبا در کنار آسیابها، کانال ها، تونل های بزرگ هدایت آب و بند گرگر، مجموعه ای عظیم را پدید آورده است که یونسکو از آن به عنوان یک ابتکار خلاقانه باستانی یاد می کند.

– بخشی از آب رود کارون یعنی در حدود یک سوم حجم آب در محل بند میزان از رودخانه اصلی جدا شده و با نام نهر گرگر حدود 800 متر بعد به محل بند گرگر می رسد. بند گرگر بر فراز مجموعه آسیابها و آبشارها در کنار پل شریعتی واقع است و مسیر رودخانه گرگر را مسدود نموده تا آب را برای آسیاب‌های آبی که در دره‌ای تنگ قرار گرفته‌اند ذخیره کند. آب نهر گرگر توسط سه تونل بزرگ دستكند در سه سطح متفاوت به آن سوي بند و محوطه اي وسیع كه مجموعه اي از آسيابها در آن قرار دارد، هدايت ميشوند. آب پس از چرخاندن پره ی آسیابها با شدت از صخره ها به سطح رودخانه سرازیر می شود و چشم اندازي زيبا ایجاد می کند که باعث شهرت محوطه با نام آبشارها شده است. بستر نهر گرگر در این محوطه دارای عرض حدوداً 90 متر و عمق تقریبی 11 متر می باشد.

– در مجموعه آسيابهای آبی شوشتر تعداد 32 آسياب موجود است كه برخي از آنها تخريب و تعدادي نيز مرمت شده اند. آسياب ها شامل دو نوع تنوره اي و پره اي یا شيبي و چرخي بوده اند. در آسياب شيبي آب توسط كانال هايي به درون يك مجموعه كه داراي شيب بسيار تند است سرازير مي شود. در قسمت انتهايي شيب، پره هاي آسياب قرار دارند كه شدت جريان آب باعث چرخيدن آنها مي گردد. در آسياب تنوره اي آب از كانال با ارتفاع زياد وارد استوانه اي عمودي مي شود و در انتها بعد از خارج شدن آب از حفره استوانه با فشار به پروانه ها برخورد كرده و باعث چرخيدن آسياب حول محور عمودي مي شود. در آسياب هاي شوشتر، دانه هاي غلات، ادويه جات، دانه هاي سريش و دانه هاي كنجد به منظور ارده كشي آسياب مي شده اند

بند میزان, Bande Mizan
بند میزان, Bande Mizan

– برای آشنایی بهتر با رودخانه دستکند گرگر، خود را به بند میزان برسانید. پیاده از روی بند میزان به آن سو بروید. نهر گرگر شاخه اي مصنوعي از رود كارون و يكي از بزرگترين نهرهاي دستكند باستانی جهان است. در محل بند میزان بخشی از آب کارون به نهر گرگر هدایت می شود و مابقی در شاخه معروف به رود شطیط از کارون در مسیر اصلی پیش می رود. نهر گرگر تا پايان مسير خود كه باز هم به كارون یا همان شطیط مي پيوندد، مسيري حدود 100 كيلومتر را طي مي كند. دليل حفر نهر گرگر آبرساني از شمال شوشتر و از رود كارون به زمينهاي جنوبي شوشتر است به طوری که مناطق وسیعی از شوشتر تا بند قیر را به زیر کشت برده است.

برج کلاه فرنگی, Kolah Farangi Tower
برج کلاه فرنگی, Kolah Farangi Tower

– می توانید از بند میزان تا برج کلاه فرنگی و اسکله قایقرانی در کنار کارون پیاده روی کنید. طول مسیر حدود 600 متر است. برج کلاه فرنگی
یک برج هشت ضلعی 7.5 متری در کنار رودخانه کارون است که به احتمال زیاد برای ناوبری در دوره ساسانی استفاده می شده است.

– یک فوق برنامه جذاب در سفر به شوشتر قایقرانی بر روی رودخانه کارون است. محل اسکله قایق رانی که دسترسی از طریق خیابان نیز دارد در نقشه و فایل GPS این برنامه مشخص شده است. می توانید گشت مختصری با قایق داشته باشید اما پیشنهاد می شود در صورت داشتن فرصت کافی با قایق تا تنگ عقیلی در فاصله 10 کیلومتری شمال شوتر بروید.

– تنگ عقیلی در واقع دره‌ای است که رود کارون از آن می‌گذرد و مناظر زیبایی دارد. تنگ عقیلی تنها راه ارتباطی میان روستاهای بخش عقیلی و شهرستان شوشتر در قدیم بوده است. اما امروزه نیز هنوز علاقه‌مندان به طبیعت را به خود جذب می‌کند. علاوه بر بیشه زار، صخره‌های مرتفع و چشمه‌ها، تعداد سه پل، چندین گذرگاه کنده‌کاری شده، تعدادی گوردخمه و محل اسکان عشایر از آثار دیدنی این منطقه می‌باشند. گردشگران با قایق از رودخانه یا با خودرو از جادۀ کوه فدلک‌ می‌توانند به تنگ عقیلی سفر کنند.

بند میزان, Bande Mizan
بند میزان, Bande Mizan

– به محل بند میزان و خیابان اصلی بازگردید. علاقمندان آثار مذهبی می توانند در صورت داشتن فرصت کافی بیش از یک روز در شوشتر در این قسمت از برنامه از چند بنای مذهبی شامل بقعه سید محمد گلابی، بقعه شیخ شوشتری، مقام صاحب الزمان و قدمگاه خضرنبی دیدن کنند.

– سید محمد از فرزندان امام موسی کاظم و فردی گیاه خوار بوده است به همین دلیل به سید محمد گیاه خوار یا گلابی معروف شده است. بنای اصلی بقعه سید محمد گلابی از آثار دوره صفوی است اما در دوره قاجار مرمت شده است. گنبد آبی بقعه با گردنی بسیار بلند تناسب زیبایی دارد. سه سنگ قبر بقعه به سه شاعر شوشتری به نام‌های ملامهدی، ایمن و شباب تعلق دارد.

– بقعه و حرم شیخ محمدتقی شوشتری معروف به علامه شیخ شوشتری نیز در کنار بقعه سید محمد گلابی و پس از آن قرار دارد. شیخ شوشتری یکی از علمای تراز اول شیعه است که شهرت فراوانی دارد و در میان مردم شوشتر نیز محبوب است.

– به مسیر خود طبق نقشه برنامه ادامه دهید تا به قدمگاه امام زمان معروف به مقام صاحب الزمان شوشتر برسید. این محل مورد احترام فراوان مردم شوشتر است و معتقدند که امام زمان در این محل اهالی شوشتر را به مهمانی در باغی دعوت نموده است. بنای اولیه در دوران شاه صفی صفوی ساخته شده اما در قرون بعد نیز ساختمان آن توسعه یافته است. چشمه سوزنگر یکی از جاذبه های گردشگری شوشتر در قسمت شمال غربی قدمگاه صاحب الزمان است که می توانید چشمه سوزنگر که با نام چشمه سی زنگر نیز شناخته می شود و آثار تاریخی مجموعه آن دیدن کنید.

– قدمگاه خضرنبی یا خواجه خضر یک اثر تاریخی زیبا مربوط به دوره سلجوقی و قبل از آن است که در ورودی شوشتر از سمت شرق قرار دارد. نمای ورودي بنا از سنگ هاي تراش خورده است. گنبد بنا پلکانی و به فرم زيگوراتهاي ايلامي است. بقعه خضر نبي مكاني است كه بيشتر مورد توجه زنان قرار دارد و حتی در گذشته ورود آقایان ممنوع بوده است.

باغ خان, Khan Garden
باغ خان, Khan Garden

– به داخل شهر شوشتر بازگردید و در مسیر خود از پل علامه شوشتری وارد شهر شوید تا بتوانید منظره زیبای باغ های تاریخی شوشتر معروف به باغ خان بالا و باغ خان پایین که در دو سوی پل قرار دارند را ببینید. انواع درختان میوه و نخل های زیبای بهم فشرده با نظمی خاص در کنار رودخانه قرار دارند. در حالی که خانه های بافت قدیمی شوشتر بر فراز باغ و روی دیواره ها قرار دارند زیبایی مناظر باغ خان دو چندان می شود.

– برای دیدن بخش مهم دیگری از جاذبه های گردشگری در شمال شوشتر می توانید دوباره از خیابان طالقانی و بازار عبور کنید. بقعه براء بن مالک در شمال شهر و نزدیک به ویرانه‌های قلعه سلاسل اولین جاذبه ی این بخش است. بقعه براء بن مالک قدیمی‌ترین مقبره اسلامی در شوشتر و شاید در ایران باشد. روایت شده است که وی از صحابه حضرت محمد بوده است و هنگام فتح شوشتر در سال 17 یا 18 هجری قمری کشته شده است. گنبد این بنا به سبک دوره صفوی و کاشیها مربوط به دوران قاجار است.

قلعه سلاسل, Salasel Castle
قلعه سلاسل, Salasel Castle

– برای دیدن قلعه سلاسل بعد از بقعه وارد کوچه فرعی به طول 200 متر شوید. پیش از رسیدن به قلعه سلاسل از روبروی مسجد شاه صفی عبور می کنید. به نظر می رسد مسجد شاه صفی که مربوط به دوره صفویه است قبلا جزئی از قلعه بوده است. مسجد شاه صفی دارای محراب زیبایی است که با مقرنس کاری تزیین شده است اما متاسفانه معمولا درب مسجد بسته است.

– قلعه سلاسل متعلق به عصر ساسانی است و بر روي بستر صخره اي مشرف بر شهر شوشتر واقع شده است. عملکرد قلعه سلاسل علاوه بر کاربری مرکز حکومتی، محلی برای تقسيم آب و مدیریت آن بوده است. گفته می شود شاپور اول، والرین امپراتور روم را در قلعه سلاسل زندانی کرده است. همچنین همین قلعه محل مقاومت پارسیان به مدت دو سال در برابر ارتش مهاجم عرب بوده است تا اینکه تونل های مخفی توسط یک خائن برای مهاجمان آشکار می شود.

ورودی نهر داریون, Entrance of Darioon Creek
ورودی نهر داریون, Entrance of Darioon Creek

– نهر داریون، نهر دستکند و معروف دیگری در شوشتر علاوه بر نهر گرگر است. نهر داریون که داریوش یا دارا نیز نام دارد، در زمان داریوش هخامنشی حفر شده است. دهانه هاي ورودی نهر داریون در ساحل رودخانه شطیط یا کارون و در صخره هاي زير قلعه سلاسل قرار دارد. نهر داریون علاوه بر آبياري زمينهاي دشت غرب شوشتر و تامین آب مورد نياز ساكنين قلعه، بوسیله تونل هايی شبیه قنات، آب را به درون شوادان ها در زير زمين منازل بافت قديم شوشتر هدايت مي كرد. در سالهاي اخير نهر داريون بازسازي شده است.

قلعه سلاسل, Salasel Castle
قلعه سلاسل, Salasel Castle

– كوشك يا عمارت حاكم نشين در بالاترين بخش قلعه سلاسل بر روي صفه اي ساخته شده است. در حال حاضر تنها یک طبقه از عمارت اصلی و چند طبقه حاکم نشین آن باقی مانده است. قلعه سلاسل دارای حياطهاي متعدد، سربازخانه، شبستانها، برجها و بخشهای متعددی بوده كه اكنون بيشتر آن ويران شده است. همچنين قلعه سلاسل داراي 5 شوادان بزرگ بوده است كه هر يك با شوادانهاي درون بافت شهر در ارتباط بود. اين شودانها در گرماي 50 درجه خوزستان محيطي خنك در حدود 15 درجه براي افراد ايجاد مي كرد.

قلعه سلاسل, Salasel Castle
قلعه سلاسل, Salasel Castle

– در گذشته اطراف قلعه سلاسل خندقي قرار داشته و جوانب جنوبی قلعه را بطور کامل دور می زده است كه از يك سمت به رودخانه کارون یا شاخه شطيط و از سوی ديگر به نهر داريون متصل می شده است. قلعه سلاسل دارای دو دروازه بزرگ بوده است و در مواقع جنگ خندق را بوسيله آب رودخانه پر مي كردند تا مانع بزرگی در مقابل حملات دشمن باشد. امروزه اصطبل قلعه سلاسل تبدیل به یک موزه کوچک برای گردشگران شده است و یک کارگاه بافندگی که زنان در آن به کار مشغول هستند نیز وجود دارد.

– به خیابان اصلی بازگردید و بعد از رسیدن به میدان باطنی طبق نقشه به سمت پل یا بند شادروان و خانه مستوفی بروید.

پل بند شادروان, Shadorvan Bridje
پل بند شادروان, Shadorvan Bridje

– پل بند شادروان یا قیصر حدود 300 متر پايين تر از آبگيرهاي نهر داريون بر روی شاخه اصلی رود کارون يا شطیط ساخته شده است و سطح آب را براي ورود به نهر داريون بالا مي آورد. در حال حاضر بقایای بند شادروان که بزرگترین بند سنگی جهان نیز محسوب می شود در کنار پل آزادگان قرار دارد و قابل دیدن است. بند شادروان به عنوان یکی از اساسی ترین بخشهای تأسیسات آبی شوشتر در یونسکو به ثبت رسیده است.

– وصف ساخت پل شادروان در شاهنامه فردوسی نیز آمده است و بر این اساس بسیاري از مورخين پل بند شادروان را از سازه هاي آبي دوره ي ساساني مي دانند. اما با توجه به قطعیت وجود نهر داريون در دوره هخامنشي مي توان بند شادروان را نیز هخامنشی دانست در حالی که در دوران ساساني توسط اسیران رومی و والریانوس امپراطور در بند رومی دوباره باز سازي شده است. گفتنی است که شادروان به معنی فرش و بساط گرانمایه و منقش است و چون از بند میزان تا بند شادروان کف رودخانه را توسط سنگ های تراش خورده به صورت منظم فرش کرده اند این بند به شادروان معروف شده است.

خانه مستوفی, Mostofi House
خانه مستوفی, Mostofi House

– خانه‌ مستوفی نیز از بناهای قاجاری و زیبای شوشتر است که از آن می توان منظره کارون و پل شادروان را به خوبی تماشا کرد. مجموعه مستوفی شامل مسجد، حمام، پل و خانه‌ تاریخی است و امروزه دارای موزه، رستوران، مرکز صنایع دستی و عکاسخانه می باشد. موزه مستوفی در شبستان خانه مستوفی قراردارد و موضوع آن تاریخچه شوشتر و اشیا باستانی و مردم شناسی شوشتر است. مجموعه مستوفی به عنوان مركز اطلاع رساني گردشگري شوشتر نیز فعالیت می کند. رستورانی که در خانه مستوفی قرار دارد از طرف لونلی پلنت بهترین رستوران شوشتر معرفی شده است بنابراین می توانید طوری برنامه ریزی کنید که هنگام ناهار از مجموعه مستوفی دیدن نمایید.

– به مسیر اصلی بازگردید و به موازات نهر داریون به طرف بند خاک و پل لشکر در جنوب شوشتر بروید. در مسیر از نزدیکی پارک داریون و سپس پارک جزیره عبور می کنید. در این پارکها که در حاشیه رودخانه کارون هستند آلاچیق هایی برای اسکان مسافران و چادر زدن آنها وجود دارد.

– بند خاک یکی از بناهای تاریخی نظام آبی شوشتر و مربوط به دوره ساسانی است که برای کنترل سیلابها، آب را از نهر داریون به نهر رقط انتقال می‌دهد. نهر رقط نیز به رودخانه گرگر می‌ریزد و در مسیر آن، بند خاک، پل بند لشکر، پل شاه علی و بند شرابدار به عنوان آثار تاریخی دیگری از شوشتر وجود دارند. بسیاری به نهر رقط نیز داریون می گویند. شوربختانه در دهه شصت با ايجاد خيابان كمربندي قسمت زيادي از بند تخريب و زير جاده رفت در حدی که از جذابیت بند خاک کاسته شده است و حتی می توانید از دیدن بند خاک صرف نظر نمایید. در مجاورت اين اثر در ضلع شرقي، آثار چندي از جمله حصار قديم شوشتر و آثار يك آباره نمايان است.

– پل بند لشکر و پل شاه علی جزو بناهای ساسانی هستند که هر دو در دوره صفوی ترمیم شده اند. بند لشکر نسبت به بند خاک سالم تر باقی مانده است و در سفر به شوشتر باید حتما آن را دید. پل لشکر پلی با 13 دهانه و کوچک است اما زمانی دروازه ورودی شوشتر محسوب می شده است. در ضلع جنوبي پل بقاياي سه آسياب سنگي وجود دارد كه آرد مورد نياز ساكنان محلات مجاور را تامين مي‌كرد. رستوران سنتی بسیار زیبایی در مجاورت بند لشکر و کنار رودخانه وجود دارد. پیشنهاد می شود یکبار آن را امتحان کنید.

بند لشکر, Bande Lashkar Bridje
بند لشکر, Bande Lashkar Bridje

– بند شاه علي نیز بر روي نهر رقط و کنار پل لشکر واقع شده است. پل شاه علي توسط صخره سنگي بزرگي كه در ظلع شمالي پل قرار داشت به پل بند لشكر متصل بوده است و هر دو خارج از دروازه لشکر شوشتر ساخته شده بودند. پل شاه علي تا زمان پهلوي دوم عامل ارتباط بين شوشتر با روستاهاي جنوبي آن بوده است. در حال حاضر در كنار اين پل، پل جديدالاحداث ملت كه به سمت اهواز مي رود قرار دارد و بدون استفاده تبدیل به زباله دان شده است. در پشت پل شاه علی لوله هاي فاضلاب شهري قرار دارند كه به زير پل منتقل مي شوند.

– بعد از دیدن پل لشکر به محل میدان شاهد در ابتدای جاده اهواز می رسید. می توانید با چشم پوشی از بند ماهی بازان به آنسوی نهر رقط یا همان شعبه دوم داریون بروید و از مجموعه امامزاده عبدالله دیدن کنید اما به علاقمندان آثار تاریخی که فرصت زیادی در شوشتر دارند پیشنهاد می شود بند ماهی بازان در خارج از شوشتر که در فاصله 3.5 کیلومتری قرار دارد را از دست ندهند. برای دیدن بند ماهی بازان نیازمند طی حدود 700 متر جاده خاکی با ماشین و همچنین دست کم 500 متر پیاده روی تا مقصد نیز می باشید.

بند ماهی بازان, Bande Mahibazan
بند ماهی بازان, Bande Mahibazan

– بند ماهي بازان در اراضي شهر تاريخي دستوا مربوط دوره های اشکانی و ساسانی قرار دارد و به منظور بالا نگهداشتن سطح آب نهر گرگر ساخته شده است. شهر دستووا در اوایل قرون اسلامی احتمالا به علت آمدن سيل بصورت ويرانه اي در آمده و متروك گشته است. سازه بند ماهی بازان که بصورت جنوب شرقی- شمال غربی است دارای طول 500 متر، عرض 2 متر و ارتفاع تقریبی 2 متر می باشد. در ساخت این بند از بستر صخره ای طبیعی محل استفاده شده است.

– رشته سنگي بند ماهی بازان را طوري مرمت كرده اند كه در هر كجا حفره اي يا سنگ غير مقاومي بوده آن را کامل نموده و تبديل به صخره و ديوار مقاومي در برابر فشار آب کرده اند. بر روی بند ماهی بازان آثار چرخش آب بطور طبيعي نمایان است و زيبايي خاصي بوجود آمده است. بند ماهی بازان با نام بند خداآفرین و بند سه پایه نیز شناخته مي شود . در گذشته هر بنايي كه ساختمان آن از صخره هاي طبيعي سطح زمين بود، خدا آفرين ناميده مي شد.

بند ماهی بازان, Bande Mahibazan
بند ماهی بازان, Bande Mahibazan

– به شوشتر بازگردید و طبق نقشه وارد فرعی شوید و به سمت امامزاده عبدالله بروید. امامزاده عبدالله در بالای تپه‌ای در جنوب شهر شوشتر قرار دارد و دارای چشم‌انداز بسیار زیبایی است. ساختمان امامزاده عبدالله شوشتر مربوط به دوران سلجوقی است. امامزاده عبدالله یکی از فرزندان امام زین‌العابدین امام چهارم شیعیان است. ضریح امامزاده عبدالله در زمان ناصر الدین شاه قاجار اما به سبک اواخر دوره صفوی ساخته شد. گچ‌بریهای داخل بنا به سبک قاجار است. گنبد این بنا به شیوه گنبدسازی منطقه، از نوع رک مضرس و شبیه به آرامگاه دانیال در شوش است. پارک زیبایی در نزدیکی امامزاده عبدالله قرار دارد و به راحتی می توانید از محوطه امامزاده عبدالله تا پل لشکر که با فاصله کمی قرار دارد پیاده روی نمایید.

امامزاده عبدالله, Emamzadeh Abdollah
امامزاده عبدالله, Emamzadeh Abdollah

– داستان عجیبی در مورد امامزاده عبدالله نقل می شود به این صورت که پیرزنی سر پسرش را می برد تا سر او را با سر امامزاده عبدالله که پیش از آن کشته شده بود عوض کند. هدف پیرزن و پسرش که داوطلب کشته شدن بوده است حفظ سر مقدس امامزاده عبدالله از دست دشمنان بوده است. پیرزن نیز سر امامزاده عبدالله را در این محل دفن می کند. بدن امامزاده عبدالله نیز در ارتفاعات کوه منگشت نزدیک به باغملک قرار دارد.

– آخرین جاذبه های تاریخی شوشتر شامل بند شرابدار و بند برج عیار هستند که به ترتیب بر روی نهر رقط و نهر گرگر در زمان ساسانیان ساخته شده اند. مسیر فرعی دسترسی به بند شرابدار که خیابانی به طول نزدیک به 400 متر است در نقشه مشخص شده است. بند شرابدار با دو انحناء در ضلع شرقي و غربي به طول 35 متر، عرض 2متر و ارتفاع 1متر مي باشد. نام شرابدار بر روي آن بدلیل باغهاي انگور اطراف بند بوده است.

بند شرابدار, Bande Sharabdar Bridje
بند شرابدار, Bande Sharabdar Bridje

– پل بند برج عيار يا صابئي در پايين دست آسیابها و آبشارهای شوشتر و در فاصله کمی از پل جاده کمربندی شوشتر قرار دارد. از طریق یک جاده خاکی کوتاه به طول 120 متر به راحتی به بند برج عیار دسترسی دارید. بند برج عیار داراي پی هايی شبيه بند ماهی بازان مي باشد. بقاياي بند برج عیار در حال حاضر در سه قسمت در اطراف رود گرگر و وسط آن قرار دارد

– در مورد نام بند برج عیار داستانهای جالبی وجود دارد. برج عيار ظاهراً يك برج نسبتاً بزرگ بوده كه براي اندازه گيري ميزان آب در این محل بكار مي رفته و نام بند از آن گرفته شده است. در سمت شرق بند برج عیار نیز بقاياي ساختمانهايي قرار دارد كه متعلق به پرستشگاه صابئيان بوده است. ظاهرا متعصبين مذهبي شوشتر تعدادی از صابئين ساكن در اين محل را كشته اند. بنابراين اين بند بنام صابئي كش نیز معروف است.

اطلاعات و سایر نکات مهم سفر به شوشتر چیست؟

وضعیت آب و هوا برای اجرای موفق این برنامه اهمیت حیاتی دارد و لازم است علاوه بر دمای هوا وضعیت گرد و غبار را هم بررسی کنید.

بهترین سفرنامه ها و گزارش برنامه های شوشتر کدام هستند؟

لینک سفرنامه مهتاب چهارطاقی از سفر به استان خوزستان در وبلاگ قصه گو

شما نیز می توانید گزارش خود را برای ما ارسال کنید.

 

با تبلیغ تور، اقامتگاه و سایر خدمات گردشگری خود در این صفحه بیشتر دیده شوید. آگهی سری اول رایگان است.
تماس با ما

خدمات مفید در این منطقه

دریافت رایگان فایل GPS مسیر برنامه و مسیریابی روی گوشی حین سفر

اگر برنامه مسیریابی با قابلیت ساپورت فایلهای KML بر روی گوشی خود ندارید، اپلیکیشن MAPS.ME را نصب کنید. بهترین اپلیکیشن مسیریاب با نقشه آفلاین مسیریابی در سفر و طبیعت بدون نیاز به اینترنت

 

پرسشهای شما از سفر به این منطقه بلافاصله پاسخ داده می شود لطفا پایین همین صفحه پیام بگذارید و صرفا جهت سفارش طراحی اختصاصی برنامه یا آگهی، مستقیما تماس بگیرید.

 

برای ادامه سفر بهترین جاهای دیدنی اطراف شوشتر کجا هستند؟

 

سفر به اهواز 
سفر به شوش
سفر به دزفول
سفر به زیگورات چغازنبیل

 

برای دیدن همه جاهای دیدنی استان خوزستان، سفرها و صعودهای استان خوزستان را ببینید.

 

برای دیدن سایر جاهای دیدنی ایران یکی از نزدیک ترین استانهای همسایه زیر را انتخاب کنید.

 

سفر به استان ایلام
سفر به استان بوشهر
سفر به استان چهارمحال و بختیاری
سفر به استان کهگیلویه و بویراحمد
سفر به استان لرستان

به زودی منتشر می شود:

سفر به آبادان، سفر به رامهرمز، سفر به ایذه، صعود به قله کینو، صعود به قله منگشت، سفر به اندیکا و دریاچه شیمبار، سفر به آبشار شیوند، سفر به دره توبیرون، سفر به دره کول خرسون، سفر به آبشار شوی، سفر به سد کارون، سفر به سد دز، سفر به سد مارون، سر به تنگ تکاب، سفر به آتشکوه، سفر به تالاب میانگران، سفر به سد کرخه، سفر به دریاچه تمبی، سفر به روستای شیمن، سفر به آبشارهای آرپناه، سفر به دشت سوسن، سفر به مسجد سلیمان، سفر به لالی، سفر به هندیجان ،سفر به بهبهان، سفر به دهدز، سفر به گتوند، سفر به خرمشهر، سفر به تالاب شادگان، سفر به تالاب هورالعظیم، سفر به سوسنگرد و بستان، سفر به هویزه، سفر به ماهشهر، سفر به روستای مال آقا و تنگ تهی

به راحتی برنامه سفر مطابق با علایق و نیازهای خود را پیدا کنید!

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *