مهمترین جشن ها و جشنواره های بومی و محلی
مراسم و آیین های سنتی ثبت شده استان مرکزی
مراسم بیل‌گردانی نیمور محلات در اوایل اردیبهشت
جشن ناقالی روستای کودزر مرکزی
جشن آبغوره خان آباد خمین
مهمترین جشن ها، مراسم و آیین های مذهبی
ثبت شده استان مرکزی
مراسم آهو آهو در چهاردهم ماه رمضان در روستای خورهه محلات
مهمترین سنن و آیین های عزاداری مذهبی
و مراسم ویژه محرم ثبت شده در استان مرکزی
مراسم چغچغه زنی انجدان اراک در نهم و یازدهم محرم
مراسم نخل گردانی میقان اراک
مراسم علم‌گردانی روستای عزالدین تفرش
مراسم نخل‌بندان محلهٔ ترخوران تفرش
مراسم نخل‌گردانی خمین
مراسم نخل‌گردانی تفرش
مراسم علم‌بران تفرش
مراسم تعزیه گرکان
مراسم نخل‌گردانی در نراق
مراسم علم‌گردانی روستای هزاوه اراک
مراسم نخل گردانی خمین
تغذیه در وفس مرکزی
شرح مراسم و آیین های سنتی زنده و دارای سالروز و محل مشخص
دارای پتانسیل گردشگری و با قابلیت اجرای تور در استان مرکزی
جشن تیرگان فراهان یا جشن برداشت گندم
زمان: یکم تیرماه به شکرانه برداشت گندم
مکان: امامزاده زلف‌آباد فرمهین استان مرکزی
امامزاده ذلف‌آباد یا زلف آباد در فاصله دو کیلومتری شرق فرمهین فراهان و 45 کیلومتری شمال اراک قرار دارد.
تیرگان روز کمان کشیدن آرش کمانگیر و پرتاب تیر از فراز البرز و گسترش مرز ایران زمین است. همچنین جشن تیرگان جشن آغاز برداشت محصول و شکرگزاری از خداوند هم هست.
در منطقه فراهان به جشن تیرگان، عید صغری و یا جشن آب پاشان هم نیز می گویند. تاریخ این جشن در منطقه فراهان از سیزدهم تیرماه به یکم تیرماه تغییر یافته است. مردم در این مراسم که ریشه در باورهای منطقه فراهان دارد هرسال از دور و نزدیک خود را به جوار امامزاده زلف‌آباد می‌رسانند و جشن را برگزار می کنند.
جشن تیرگان به روایتی دیگر در گرامیداشت ستاره باران آور در فرهنگ ایرانی برگزار می شده است. از این رو یکی از مناسک ویژه این جشن در فراهان رسم آب پاشان است که با آرزوی بارش مطلوب باران در سال پیش رو همراه است. همچنین از مناسک دیگر در این جشن میتوان از فال کوزه و دستبند تیر و باد یاد کرد. علاوه بر آب پاشی به یکدیگر و آب بازی، جشن و پایکوبی و اجرای موسیقی های محلی، پخت آش رشته و همچنین دلمه، اجرای بازی های محلی و برگزاری مجلس های پرده خوانی و شبیه خوانی همگی بخشی از جشن هستند.
ویدیوهای معرفی جشن تیرگان فراهان
مراسم باران‌خواهی روستای کبوران تفرش
زمان: دهم بهمن همزمان با چله بزرگ زمستان
مکان: روستای کبوران تفرش در استان مرکزی
روستای کبوران در در فاصله ۶ کیلومتری شمال غرب تفرش و ۱۰۰ کیلومتری شمال شرقی اراک قرار دارد.
آیین باران خواهی و یا کوسه درآمدن که با نامهای کوسه گلدی یا کوسه برنشین نیز شهرت دارد جشنی است که از دیرباز از پایان چله بزرگ تا بیست روز مانده به نوروز در جوامع چوپانی استان مرکزی بخصوص روستای کبوران با نمایش و خواندن اشعار فولکوریک برگزار میشده است. در این آیین گروه برگزار کننده جشن طلب باران متشکل از سه تا هفت نفر است که هرکدام بر اساس مهارت و توانایی نقش «کوسه»، «عروس کوسه» و «تکه» (بز نر) را اجرا می نمایند.
لباس های ویژه و موسیقی محلی شاد از مهمترین ویژگی های این آئین است و کوسه و همراهانش پیام آور شادی و نوید بهار هستند و نمایش آنها نماد و سمبلی برای غلبه روشنایی بر تاریکی، جلوه رویش گیاهان، زایش دام و افزونی برکت است. فردی که نقش کوسه را پذیرا می شود صورت خود را سفید رنگ کرده و یک تکه پوست بزغاله روی سر خود می گذارد و جبه ای بلند را وارونه بر تن کرده و با مراجعه به خانه چوپان ها و سردادن اشعار و حرکات خاص برای زادآوری دام ها و برکت خانه ها دعا می کند. معمولا چندین دختر بچه و پسر بچه نیز بعنوان توبره کش ناقالدی ها به جمع آوری هدایای مردم می پردازند و این گروه با موسیقی، سر و صدای زیاد زنگوله ها و آوازخوانی در کوچه و معابر ظاهر شده و با حرکات بدنی و خواندن اشعار خاص ضمن ایجاد سرگرمی برای مردم، نوعی رسم دور کردن نحوست سرما را برگزار کرده و هدایای جمع آوری شده از این مراسم نیز بین خانواده فقیر و نیازمند تقسیم می شود.
جشنواره ی گل و گیاه محلات
زمان: چند روزه شامل روز ملی گل و گیاه یا ۲۵ خرداد مصادف با ۱۵ ژوئن روز جهانی گل
مکان: دهکده گل در 5 کیلومتری جنوب شرقی شهر محلات در استان مرکزی
شهر محلات در فاصله ۱۱۰ کیلومتری شرق اراک قرار دارد.دهم بهمن همزمان با چله بزرگ زمستان
در محلات صدها هکتار زمین زیر کشت گل و گیاه است. به لطف شرایط آب و هوایی مناسب سالانه میلیون ها شاخه گل از محلات به سایر استانها در ایران و خارج از کشور صادر میشود. جشنواره گل محلات هر سال در بهار همزمان با روز ملی و جهانی گل در محلی به نام دهکده گل برگزار می شود. در دهکده گل در فضایی شامل هزاران متر مربع سالن نمایشگاهی و فضاهای باز و بسته، دهها نوع گل پرورشی شامل گل های آپارتمانی، گیاهان زینتی، درختچه های زیباف گل های شاخه ای و کاکتوس های متنوع نمایش داده میشود و همزمان با نمایشگاه گل و گیاه، صنایع وابسته آن نیز به نمایش درمی آید. در حاشیه نمایشگاه علاوه نمایش گل ها، بازار فروش گل و محصولات جانبی نیز داغ است. گروه‌های هنری حضور دارند و با نمایش تئاترهای خیابانی و صنایع دستی مرتبط با گل فضا را جذاب تر می کنند. همچنین فضاها و کارگاههای آموزشی برای آشنایی بزرگسالان و کودکان با کشت و نگهداری گل و گیاه نیز فراهم است.
ویدیو معرفی شانزدهمین دوره جشنواره گل و گیاه محلات
منابع:
ویکی پدیا، وبلاگهای محلی و روستایی، تبلیغات تور آژانسهای مجری برنامه های ایرانگردی
سایتهای خبری شامل ایرنا، ایسنا، خبرگزاری مهر، باشگاه خبرنگاران جوان، خبرگزاری میراث آریا و…
جشن ها و جشنواره های بومی و محلی، مراسم و آیین های سنتی سایر استانهای ایران
استان اصفهان – استان کرمان – استان کرمانشاه – استان مرکزی – استان یزد