مهمترین جشن ها و جشنواره های بومی و محلی
مراسم و آیین های سنتی ثبت شده استان کرمان
مراسم گندم کوبی روستای انجرک بافت کرمان
مراسم درمان سنتی تیغ داغ در کرمان
مراسم خواباندن کودک در گل کرمان
جشن سده سوزی چوپانی در بافت، جیرفت و سیرجان
مراسم باران خواهی قربان آباد انار کرمان
مراسم جشن ملی انار در ارزوبیه کرمان
مهمترین جشن ها، مراسم و آیین های مذهبی
ثبت شده استان کرمان
مراسم کلیدزنی در شبهای ماه رمضان در کرمان
مراسم دوختن کیسه مراد در ۲۷ رمضان در کرمان
مهمترین سنن و آیین های عزاداری مذهبی
و مراسم ویژه محرم ثبت شده در استان کرمان
مراسم علم بندان روستای بیل آباد زرند در سوم محرم
مراسم علم‌گردانی رابر کرمان در هفتم محرم
مراسم چهل منبرون کرمان در تاسوعا و عاشورا
مراسم کفن پوشان یا عباسی کرمان در تاسوعا و عاشورا
مراسم سنگ زنی روستای کهن در محرم
مراسم جوش زنی هرمزآباد رفسنجان در تاسوعا و عاشورا
شرح مراسم و آیین های سنتی زنده و دارای سالروز و محل مشخص
دارای پتانسیل گردشگری و با قابلیت اجرای تور در استان کرمان
جشن سده یا جشن سده سوزی کرمان
زمان: دهم بهمن ماه در چله زمستان
مکان: باغچه بداغ آباد در شمال شهر کرمان
باغچه بداغ آباد در انتهای خیابان سده در شمال شهر کرمان قرار دارد.دومین جمعه مهرماه حوالی ظهر
سده، جشن پیدایش آتش است. جشن سَده از جشن‌های زردتشتیان است که چهل روز بعد از یلدا در آغاز شامگاه دهم بهمن برگزار میشود. این جشن قدمتی باستانی دارد و حتی از نوروز نیز کهن‌تر است.
کرمانی ها به جشن سده، سده سوزی نیز می گویند و آنرا در محل باغچه بُداغ‌آباد شهر کرمان برگزار میکنند. آیین جشن سده با حضور زرتشتیان و سایر ایرانیان با ادیان مختلف برگزار شده و معمولا چند ساعت طول می کشد.
مردم آش می‌پزند و علاقه‌مندان با آجیل و میوه به انتظار زمان شروع جشن می‌نشینند. اطراف محل برگزاری جشن سده نیز به محل حضور دست فروشان تبدیل میشود.
در ابتدای مراسم، جشن خوانی و گاته خوانی سرودهای زرتشت اجرا میشود. نوازندگی، نقاله خوانی و شاهنامه خوانی هم بخشی از برنامه است.
شرکت کنندگان هنگام شرکت در مراسم حتی اگر یک شاخه هیزم هم شده برای خرمن سده می آورند.
نزدیک غروب همزمان با سرایش اوستا، دو موبد با لباس سفید روحانیان زردشتی سه بار گرد خرمن هیزم می گردند. گروهی از جوانانی که جامه ی سپید نیز بر تن دارند با هموخ های (مشعل های) روشن، موبدان را همراهی می کنند. موبدان خرمن هیزم را با شعله ی لاله های دارای شمع افروخته که از آتشکده آورده شده است از چهار سو آتش می زنند. شعله های فروزان آتش، به آسمان کشیده می شود و همراه آن همه جا سر شار از شور و هیجان می گردد. زرتشتیانی که در آن جا جمع شده اند نماز آتش نیایش خوانده و همراه سایر مردم دست یکدیگر را گرفته به دور آتش می چرخند و با شور و هیجان بسیار به شادی و پایکوبی می پردازند. گروه نوازندگان از آغاز تا پایان جشن، آهنگ می نوازند و با شادی، پیروزی روشن شدنِ آتش سده را جشن می گیرند.
پس از ساعت ها که شعله ها فرو کش می کند، مردم بویژه جوان تر ها از روی بوته های آتش می پرند. در آخرین ساعت پایانی جشن سده که آتش به خاکستر می نشیند، مردم و بویژه کشاورزان مقداری از خاکستر سده را به نشانه ی پایان گرفتن سرمای زمستان و برای برکت همراه خود می برند. طبخ آش و عرضه غذاهای محلی نیز در حاشیه مراسم وجود دارد.
فیلمی قدیمی از جشن سده در کرمان (دهه ۴۰)
تیزر معرفی جشن سده در بداغ آباد کرمان
جشن چله نوروز یا جشن تندرستون کرمان
زمان: نهم اردیبهشت در چله نوروز
مکان: کوه شیوشگان و پارک پدر در شرق کرمان
کوه شیوشگان در قسمت شرقی شهر کرمان و در محدوده شهر قرار دارد.
قدمت آثار باستانی دستکند نیایشگاه صخره‌ای در کوه شیوشگان به دوازده هزار سال قبل بر می‌گردد. کوهپایه های شیوشگان در طول تاریخ محلی برای برگزاری جشن چله نوروز در کرمان بوده است. این منطقه اکنون بخشی از شهر کرمان است. امروزه علاوه بر طبیعت دامنه های کوه شیوشگان، پارک پدر یا همان بوستان پردیسان در محله تندرستون در انتهای خیابان زریسف و در حاشیه قبرستانهای قدیمی یهودیان و مسیحیان، محل اصلی برگزاری جشن تندرستون است.
کرمانی‌ها اعتقاد دارند که روز چهلم بهار که با توجه به سی و یک روزه بودن فروردین نهم اردیبهشت میباشد روزی بسیار خوش یُمن است و سعی می کنند تا در این روز مانند سیزده بدر به گردش و شادی بپردازند. این جشن تنها در کرمان برگزار میشود.
هدف از برگزاری این جشن درخواست سلامتی و تندرستی است. در این مراسم بصورت خودجوش آیین های متنوعی برگزار میشود که مهمترین آنها دعا برای گشایش بخت، بریدن چادر عروس، آب چهل ریختن(آب‌چل) برای زنان حامله یا زائو، زاغ‌سوزی، پختن و خوردن آش اوماچ، نواختن موسیقی با سازهای کهن می باشد.
جشن تندرستون 1403 کرمان
منابع:
ویکی پدیا، وبلاگهای محلی و روستایی، تبلیغات تور آژانسهای مجری برنامه های ایرانگردی
سایتهای خبری شامل ایرنا، ایسنا، خبرگزاری مهر، باشگاه خبرنگاران جوان، خبرگزاری میراث آریا و…
جشن ها و جشنواره های بومی و محلی، مراسم و آیین های سنتی سایر استانهای ایران
استان اصفهان – استان کرمان – استان کرمانشاه – استان مرکزی – استان یزد